- σαίς
- Αρχαία πόλη της Αιγύπτου στο Δέλτα Α. του Νταμανχούρ, η σημερινή Σα - ελ - Χαγ-κάρ. Σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκε σε προϊστορική εποχή από Αθηναίους αποίκους, που έφεραν εκεί τη λατρεία της Αθηνάς. Τότε άκμαζε στην πόλη η βιομηχανία των λινών υφασμάτων, γι’ αυτό και υπήρχε ναός αφιερωμένος στη θεά Νηίθ, προστάτισσα αυτής της βιομηχανίας, τον οποίο επισκέφτηκε και θαύμασε ο Ηρόδοτος. Στα χρόνια της 18ης δυναστείας, οι Φοίνικες ίδρυσαν εκεί εμπορείο, ενώ κατά την 20ή δυναστεία εγκαταστάθηκαν σ’ αυτήν οι Λίβυοι. Σημαντικό ρόλο έπαιξε κυρίως η πόλη όταν Σαΐτες πρίγκιπες κυβερνούσαν την Αίγυπτο (24η, 26η και 28η - 30ή δυναστεία), διάστημα που έμεινε γνωστό στην ιστορία ως «Σταϊτική περίοδος». Τότε έγινε βασιλική διαμονή (663-525 π.Χ) και έδρα του αιγυπτιακού πολιτισμού σε μια περίοδο αναγέννησης, κατά την οποία η τέχνη εκφράζεται με ρεαλισμό (κεφάλι γέροντα και γάτα από ορείχαλκο στο μουσείο του Λούβρου). Στην αρχιτεκτονική επαναλαμβάνονται τα παλιά σχήματα των κιόνων και εμφανίστηκαν οι πρώτοι πέτρινοι θόλοι. Μετά την ίδρυση της Αλεξάνδρειας (332 π.Χ.) η Σ. έχασε την αίγλη της και από τις αρχές της ελληνορωμαϊκής περιόδου διαφύλαξε μόνο το θρησκευτικό κύρος, εξαιτίας του ναού της Νηίθ και του εκεί τάφου του Όσιρη (πάντα σύμφωνα με την παράδοση), τα μυστήρια του οποίου τελούσαν στο ναό της θεάς.
* * *Α(κατά τον Ησύχ.) «κοῡρος, κάρος».
Dictionary of Greek. 2013.